Jednostka Notyfikowana Nr NB 2683
Jednostka Wyznaczona
NIP 8943060876
KRS 0000864560
Wydajność układu zasilania sieci trakcyjnej – wystarczy oświadczenie
W dniu 28 września 2023 r. ogłoszono zmiany do Technicznych Specyfikacji Interoperacyjności, w tym jedna ze znaczących zmian odnosiła się do zapisów Rozporządzenia Komisji UE nr 1301/2014 (TSI ENE) i dotyczy weryfikacji podsystemu w zakresie podstawowego parametru określającego podsystem „Energia”, jakim jest wydajność systemu zasilania sieci trakcyjnej.
Uproszczając i pomijając pozostałe wymagania w tym zakresie, obecne podejście Europejskiej Agencji Kolejowej do systemu zasilania sieci trakcyjnej polega na wykazaniu, czy i w jakim stopniu zachwianie pracy systemu zasilania wpłynie na założony przez Zarządcę Infrastruktury rozkład jazdy. Świadczyć o tym ma odpowiedni wskaźnik jakości zadeklarowany w oświadczeniu, popartym wszelkimi analizami i symulacjami (w poprzednim podejściu wydajność układu zasilania była związana z tym, czy i jakie jego elementy należy zmodernizować, żeby umożliwić spełnienie parametrów zasilania dla założonego rozkładu jazdy).
Obecnie obowiązujące zapisy dotyczące wydajności systemu zasilania sieci trakcyjnej brzmią następująco:
pkt. 4.2.3 TSI ENE Napięcie i częstotliwość:
Napięcie znamionowe i częstotliwość znamionowa systemu zasilania sieci trakcyjnej muszą być jednym z czterech systemów:
a) prąd przemienny (AC) 25 kV 50 Hz;
b) prąd przemienny (AC) 15 kV 16,7 Hz;
c) prąd stały (DC) 3 kV;
d) prąd stały (DC) 1,5 kV.
pkt 4.2.4 TSI ENE Wydajność systemu zasilania sieci trakcyjnej:
W odniesieniu do nowo zbudowanych podsystemów lub w przypadku zmiany systemu zasilania sieci trakcyjnej (np. przejścia z prądu stałego na prąd przemienny) wskaźnik jakości dotyczący podsystemu jest zgodny ze specyfikacją wskazaną w dodatku E indeks [1], aby pociągi mogły kursować zgodnie z rozkładem jazdy.
Szczególne procedury oceny podsystemu „Energia” w odniesieniu do pkt 6.2.4 TSI ENE wymagają od jednostek notyfikowanych weryfikacji istnienia oświadczeń.
I tak przy ocenie napięcia i częstotliwości wg pkt 6.2.4.1 TSI ENE wskazano:
1) Wnioskodawca deklaruje w dokumentacji technicznej, które napięcie znamionowe wybiera do zasilania sieci trakcyjnej wyłącznie w następujących przypadkach:
a) zbudowania nowego podsystemu „Energia”;
b) zmiany systemu zasilania sieci trakcyjnej (np. przejście z prądu stałego na prąd przemienny).
2) Wybrany system zasilania sieci trakcyjnej ocenia się drodze przeglądu dokumentacji na etapie projektowania. Ocena jest wymagana wyłącznie w następujących przypadkach:
a) zbudowania nowego podsystemu;
b) zmiany systemu zasilania sieci trakcyjnej (np. przejście z prądu stałego na prąd przemienny).
Podobne zapisy odnoszą się do oceny wydajności zasilania sieci trakcyjnej wg pkt. 6.2.4.1.a TSI ENE:
1) Wnioskodawca deklaruje:
a) wskaźnik jakości określony w pkt 4.2.4 w odniesieniu do podsystemu;
b) że wynik badania projektu jest zgodny ze specyfikacją wskazaną w dodatku E indeks [1].
2) Ocenę przeprowadza się wyłącznie poprzez weryfikację istnienia oświadczenia.
Zapisy i wymagania wydają się jednoznaczne: w przypadkach wskazanych powyżej jednostka weryfikuje istnienie wymaganych oświadczeń (zgodnie z załącznikiem B do TSI ENE weryfikacja dotyczy etapu projektowania).
Jednak w rzeczywistości zaczynają pojawiać się problemy.
Rozważmy następujący przypadek:
Zadanie inwestycyjne obejmuje budowę nowej lub elektryfikację już istniejącej linii kolejowej. Zakres robót w podsystemie „Energia” dotyczy tylko budowy sieci trakcyjnej i nie obejmuje swoim zakresem prac modernizacyjnych w zakresie systemu zasilania sieci trakcyjnej (modernizacji i rozbudowy podstacji trakcyjnych, czy kabin sekcyjnych). Warto zaznaczyć, że relokacja istniejących kabli zasilaczy i punktów ich przyłączenia do sieci trakcyjnej (sieci jezdnej) nie stanowi zakresu modernizacji podsystemu „Energia”.
Jednostka weryfikuje spełnienie wymagań przez podsystem uwzględniając Stanowisko Prezesa UTK w sprawie oceny zgodności podsystemów strukturalnych z 29 listopada 2018 r., w którym zapisano: „W ocenie Prezesa UTK, potwierdzonej stanowiskiem AKUE (Agencja Kolejowa Unii Europejskiej), podsystem należy rozumieć jako zakres realizowanych w podsystemie prac”.
Zgodnie z zakresem prac, w rozpatrywanym przypadku w podsystemie nie występuje system zasilania sieci trakcyjnej, mimo że następuje budowa nowego podsystemu. Tak więc jednostka ocenia zakres, który nie obejmuje parametrów systemu zasilania sieci trakcyjnej.
Czy zatem w procesie dopuszczenia do eksploatacji może pojawić się konieczność przedstawienia stosownego oświadczenia, pomimo że zakres prac nie obejmował tego parametru, a tym samym nie był on objętym procesem weryfikacji WE, tylko z uwagi na fakt, że jest to nowy podsystem?
Kolejną wątpliwość budzi fakt podmiotu, który wskazane powyżej deklaracje ma złożyć. Wnioskodawca (przeważnie Generalny Wykonawca lub Projektant) z własnej inicjatywy nie przedstawia oświadczeń, a warto zwrócić uwagę, że zgodnie z pkt. 8.2 normy PN-EN 50388-1:2023-05 oświadczającym ma być Zarządca Infrastruktury – niestety nie jest do końca jasne, czy Zarządca Infrastruktury zarządzający zelektryfikowanymi liniami kolejowymi i opracowujący rozkład jazdy, czy Zarządca będący właścicielem podstacji trakcyjnych i kabin sekcyjnych, czy może oświadczyć mają wszyscy Zarządcy?.
Wyprzedzając możliwe problemy, wynikające z różnej interpretacji zapisów TSI przez każdą ze stron zaangażowanych w przeprowadzenie procesu inwestycyjnego, weryfikacji podsystemów strukturalnych oraz postępowania administracyjnego, warto zastanowić się nad wypracowaniem jednego, wspólnego podejścia, co pozwoli oszczędzić wszystkim cenny czas i posiadane zasoby.