Jednostka Notyfikowana Nr NB 2683
Jednostka Wyznaczona
NIP 8943060876
KRS 0000864560
Weryfikacja WE samorządowych dworców kolejowych
Jednym z najistotniejszych z punktu widzenia pasażera elementów infrastruktury kolejowej są dworce. W latach 2001-2016 Grupa PKP zbyła na rzecz jednostek samorządu terytorialnego (JST – gmina, powiat lub samorząd województwa) ok. 300 budynków, które wcześniej pełniły funkcję dworców. Nadal przekazywane są kolejne. Większość z nich zyskała nowe przeznaczenie niezwiązane z transportem kolejowym, ale około jednej trzeciej, zwykle obok innych celów, nadal służy pasażerom kolei, a następne są planowane do „rewitalizacji” i uruchomienia. Udostępnianie stacji pasażerskiej przez jej operatora podlega przepisom rozdziału 6b ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym. Jednak nie każda JST ma świadomość, że zarządzanie stacją pasażerską może także wiązać się z obowiązkiem weryfikacji WE podsystemu „Infrastruktura” systemu kolei w zakresie wymagań TSI PRM (rozporządzenie 1300/2014 z późn. zm.), w przypadku odnowienia lub modernizacji dworca.
Pojęcia „modernizacji” i „odnowienia” są zbliżone, ale niezależne od definicji „przebudowy” i „remontu” zawartych w ustawie Prawo budowlane. Według ustawy o transporcie kolejowym odnowieniem są każde większe prace wymienne, które nie zmieniają osiągów podsystemu (art. 4 pkt 44), a modernizacją – każde prace modyfikacyjne (niekonieczne wymienne), które zwiększają osiągi podsystemu (art. 4 pkt 43). W ustawach tych nie występuje popularne w nazwach inwestycji pojęcie „rewitalizacja”.
Z analizy definicji zawartych w ustawie o transporcie kolejowym (art. 4 pkt 1, 8a, 51 i 53) wynika też, że sam budynek dworca nie wchodzi w skład infrastruktury kolejowej, ale jest elementem stacji pasażerskiej, która jako całość stanowi obiekt infrastruktury usługowej, zaś zawarta na niej „infrastruktura umożliwiająca pasażerom dostęp do peronu, pieszo lub pojazdem, z drogi publicznej lub dworca kolejowego” (czyli wszelkie drogi, parkingi, chodniki, pochylnie, schody itp.) może się już mieścić w definicji (wykazie elementów) infrastruktury kolejowej (załącznik nr 1 do ustawy, zwłaszcza pkt 6). Nie jest więc jednoznaczne, czy komunikacyjne otoczenie dworca i peronów jest tylko elementem obiektu infrastruktury usługowej – stacji pasażerskiej, czy równolegle (wraz z peronami) stanowi element infrastruktury kolejowej.
Na podstawie praktyki oraz stanowiska Prezesa UTK (przywołanego na końcu niniejszego artykułu) można jednak wnioskować, że jeśli zarządca dworca nie zarządza torami ani peronami, to nie jest też zarządcą infrastruktury kolejowej. W przeciwieństwie do zarządców infrastruktury kolejowej, zarządcy dworców kolejowych nie muszą zgłaszać Prezesowi UTK samego zamiaru odnowienia lub modernizacji (art. 25k ustawy) ani uzyskiwać zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu (art. 25e ustawy). Zatem komunikacyjne otoczenie dworca nie jest w praktyce uznawane za infrastrukturę kolejową, o ile nie jest powiązane wspólnym zarządcą z peronami lub torami.
Pomimo zagmatwanego podejścia w przepisach i praktyce krajowej, według bezpośrednio stosowanego prawa unijnego (pkt 2.1.1 TSI PRM) zarówno publiczna część budynku dworca, jak i jego otoczenie służące pasażerom kolei, w zakresie kontrolowanym przez zarządcę stacji (wg ustawy: operatora stacji pasażerskiej) podlegają wymaganiom TSI PRM.
Z powyższej analizy wynika też, że skoro ani dworzec kolejowy, ani jego otocznie w praktyce nie są uznawane za infrastrukturę kolejową w rozumieniu ustawy, to nie ma do nich zastosowania nawet wyjątek dotyczący „infrastruktury kolejowej przewidzianej wyłącznie do użytku lokalnego, turystycznego lub historycznego” (art. 3 ust. 9 ustawy), czyli wymagania interoperacyjności (rozdział 4a ustawy) muszą zostać spełnione w odniesieniu do każdego dworca.
Zatem zawsze w razie odnowienia lub modernizacji dworca jego zarządca jest zobowiązany zlecić (bezpośrednio lub poprzez wykonawcę robót) wybranej jednostce notyfikowanej weryfikację WE (art. 25cb ust. 2 ustawy) w odniesieniu do dworca i jego otoczenia służącego pasażerom kolei. Poza tym przedstawienie certyfikatu WE weryfikacji dla dworca, jako potwierdzenie spełnienia przepisów unijnych, może być warunkiem prawidłowego rozliczenia dofinansowania ze środków Unii Europejskiej.
Inwestor lub wykonawca robót może wybrać dowolną jednostkę notyfikowaną działającą w Unii Europejskiej, której zakres notyfikacji do dyrektywy 2016/797 obejmuje rozporządzenie 1300/2014 ws. TSI PRM wraz z jego późniejszymi zmianami.
Zachęcamy do współpracy z CERTA JN, która ma już doświadczenie z weryfikacji kilkudziesięciu dworców zarządzanych przez PKP S.A.
Współpraca z jednostką notyfikowaną rozpoczyna się od złożenia wniosku, uszczegółowienia danych o zakresie oceny, ustalenia warunków finansowych i podpisania umowy. Następnie, w ciągu 14 dni od podpisania umowy, Wnioskodawca zgłasza Prezesowi UTK rozpoczęcie weryfikacji WE (art. 25cb ust. 3 ustawy). Proces weryfikacji WE obejmuje ocenę zgodności przedstawianych dowodów z wymaganiami TSI na trzech etapach: projektowania, budowy i prób końcowych.
Na etapie projektowania eksperci jednostki notyfikowanej przeglądają dokumentację projektową i wskazują elementy, które wymagają uzupełnienia danych lub korekty rozwiązań projektowych. Po uzyskaniu zgodności możliwe (choć nieobowiązkowe) jest wystawienie pośredniego potwierdzenia weryfikacji obejmującego etap projektowania. Najlepiej, aby weryfikacja etapu projektowania zakończyła się jeszcze przed rozpoczęciem, a na pewno przed zakończeniem robót budowlanych – tak, aby ewentualne korekty konieczne w dokumentacji projektowej dało się w miarę prosto wprowadzić również na budowie. Pozwoli to na unikniecie ewentualnych kosztów robót straconych np. ingerencję w dopiero co wykonane posadzki dworca.
Na etapach budowy i prób końcowych jednostka notyfikowana przeprowadza oględziny gotowego dworca oraz analizuje przedstawione dokumenty potwierdzające właściwości użytych materiałów i wyniki pomiarów, m.in. natężenia oświetlenia i wskaźnika transmisji mowy (STIPA) w systemie rozgłoszeniowym. Jeśli zgodność zostanie uzyskana również na tym etapie, jednostka notyfikowana wydaje certyfikat WE weryfikacji. Na jego podstawie Wnioskodawca wystawia deklarację WE weryfikacji. Wzory tych dokumentów określa rozporządzenie 2019/250.
Szczegóły procesu weryfikacji WE oraz stosowanych wymagań są opisane w naszym Informatorze dla Klientów. W przypadku podsystemu „Infrastruktura” zazwyczaj wybierany jest moduł SG wg decyzji 2010/713/UE.
W przypadku dworców zabytkowych, można skorzystać z pewnych wyjątków uzasadnionych opinią konserwatorską – pisaliśmy już o nich na naszym blogu. W razie wątpliwości dotyczących interpretacji wymagań TSI PRM, jednostki notyfikowane są zobowiązane kierować się ustaleniami grupy koordynacyjnej NB-Rail – szczegóły opisaliśmy w tym artykule. Pomocą dla wszystkich zaangażowanych stron jest również Przewodnik stosowania TSI PRM opracowany przez Agencję Kolejową Unii Europejskiej i dostępny na jej stronie internetowej.
Szczegółowe informacje na temat weryfikacji WE dworców zawiera też Stanowisko Prezesa UTK w sprawie stosowania TSI PRM przy budowie, odnowieniu i modernizacji dworców kolejowych z dnia 5 lipca 2018 r.